Περί Ελευθερίας
Ενδοξοτ∴Μ∴Διδ∴, αδδ∴ μου,
Ας προσεγγίσουμε ετυμολογικά την λέξη «ελευθερία». Η λέξη «ἐλευθερία» προκύπτει «παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς», δηλαδή «να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου αγαπάει-επιθυμεί».
(ἐλεύθω = ἐρχομαι, πορεύομαι – ἐρῶ = αγαπώ – ἔρως)
«Ελευθερία» λοιπόν δεν είναι, σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξεως, το να μην είσαι σκλάβος ή δούλος, αλλά το να πράττεις εν γένει σύμφωνα με ό,τι σου γεννά έρωτα στην ψυχή σου. Δεν αρκεί επομένως να μην είσαι υπόδουλος για να είσαι ελεύθερος. Πρέπει να βαδίζεις σύμφωνα με ό,τι έρωτα σου προκαλεί, δηλαδή σε ενθουσιάζει, ταράζει την ψυχή σου, σε οδηγεί στην δημιουργία και την υπέρβαση, σε συγκλονίζει. Ζώντας μία ζωή ρουτίνας και ημιμέτρων, ελεύθερος δεν είσαι. Πόρισμα: η ελληνική γλώσσα κρύβει νοήματα και έχει και φιλοσοφικό υπόβαθρο.
Οι λέξεις ελεύθερος , ελευθέριος , ελευθερία είναι θεμελιώδη σημαίνοντα και σημαινόμενα στην Ελληνική Γραμματεία, τα οποία έχουν άμεση σχέση με τον πόλεμο και τις πολεμικές δραστηριότητες , ενώ εν καιρώ ειρήνης μνημονευόμενα σχετίζονται με την παιδεία, από την οποία και απορρέουν. Μέχρι σήμερα ως σκοπός της παιδείας καθορίζεται από το Σύνταγμα (άρθ.16,2) «η διάπλαση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών».
Η φράση που συνοψίζει την αντίληψη των Ελλήνων περί θεϊκής προελεύσεως του αισθήματος και βιώματος της ελευθερίας διατυπώνεται από τον Αισχύλο: «Ελεύθερος γαρ ούτις εστι πλην Διός»(Προμ.Δεσμ.50). Ο δε Όμηρος ψάλλει για το «ελεύθερον ήμαρ» ( την ημέρα της ελευθερίας) και αναφέρει τη συνήθεια «κρητήρα στήσασθαι ελεύθερον» , να στήνουν κρατήρα υπέρ ελευθερίας χάριν του Διός όσοι απέκρουαν τους εχθρούς. Εν καιρώ δε ειρήνης η παιδεία αποδεσμεύει τον άνθρωπο από τη δειλία, ασυδοσία και αφροσύνη και τον καθιστά γενναίο , σώφρονα , δίκαιο και ελεύθερο έναντι των άλλων, τα δε μαθήματα ονομάζονται και «ελευθέρια μαθήματα» σε κάποια αντιδιαστολή προς τις δουλικές (βαναύσους) και δουλοπρεπείς εργασίες και συμπεριφορές. Αλλά και οι πόλεις κτίζονται «θεοδμάτω συν ελευθερία» (με την θεοστήρικτη ελευθερία) (Πίνδαρος).
Η λέξη ελεύθερος( εξ ού ελευθερία) είναι μάλλον δυσετυμολόγητη και η διατυπωθείσα ετυμολογία στα λεξικά της αρχ. ελληνικής παρουσιάζει προβλήματα πειστικής ερμηνείας. Θεωρείται ότι η λέξη προέρχεται από σανσκρ. ρίζα rudh- , I.E.*leudh (αμάρτυρη με τη σημασία αυξάνειν) η οποία σχετίζεται με αρχ. γερμ. Leute (λαός) και με λατ. Liber. Η μάλλον λατινοκεντρική (μέσω Ινδοευρωπαικής) αυτή ερμηνεία, νομίζω, δεν είναι πειστική.
Η Ελληνική Γραμματεία παρέχει τις προϋποθέσεις έγκριτης ετυμολόγησης: Κατά τη γνώμη μας λοιπόν το όνομα ελεύθερος προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων:
1.«Ελελεύ» (πολεμικό επιφώνημα προς τον ελευθέριο Δία). Γράφει ο σχολιαστής του Αριστοφάνους:« Επίφθεγμα πολεμικόν το ελελεύ. Οι προσιόντες γαρ εις πόλεμον το ελελεύ εφώνουν μετά τινος εμμελούς κινήσεως» , όπως περίπου σήμερα οι στρατι-ώτες φωνάζουν την πολεμική ιαχή «αέρα».Ενώ ο λεξικογράφος Σουίδας (Σούδα) γράφει «θεώ τ΄ αλάλαγμα» (προς τον θεό (Δία) ο αλαλαγμός).
Και 2. το επίθετο «θούρος» (ορμητικός, σφοδρός, πολεμικός). Ο Όμηρος ονομάζει τον Άρη «θούρον Άρηα», ενώ ο Αισχύλος αναφέρει «Τυφώνα θούρον», στη δε Οδύσσεια («μνήσαιτο δε θούριδος αλκής») δηλώνεται η κατ’ εξοχήν ιδιότητα της αλκής.
Συνεπώς, Ε(λε)λεύ + θούρος > * ελεύθουρος > ελεύθερος. Τα γραμματικά δε πάθη, που παρατηρούνται, είναι στη μεν λέξη «ελελευ» συγκοπή και αποβολή της συλλαβής -λε- , ενώ στη λέξη «θούρος» συστολή της μακράς συλλ. –ου- σε βραχεία –ε – με ηχητική αφομοίωση προς την προηγουμένη.
Στους χαλεπούς δε καιρούς μας, που η ανελευθερία επιπολάζει (επικρατεί) γύρω μας – όρισε δε ο Αριστοτέλης ως ανελευθερία την ψυχική τάση, κατά την οποία οι πάσχοντες απ’ αυτήν «ορέγονται του πανταχόθεν κέρδους» και αυτό αναμφισβήτητα αποτελεί αιτία της γενικής δυσπραγίας των τελευταίων χρόνων, οφείλει λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας να συστηματοποιήσει τη διδασκαλία των «ελευθερίων μαθημάτων» , ώστε να τηρείται επιτέλους η συνταγματική επιταγή περί «διαπλάσεως ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών». Μ΄ άλλα λόγια , να μη θεωρητικολογούμε μόνο, ότι «το εύδαιμον το ελεύθερον…» αλλά να εμπεδώνουμε διδάσκοντες και διδασκόμενοι, κατ΄ επέκταση δε πολίτες και πολιτικοί- ότι η ευδαιμονία ταυτίζεται με την προσωπική ελευθερία (και την εξ αυτής ανιδιοτέλεια) που επιτυγχάνεται με ψυχοδιανοητικό κόπο κατά την (εκ)παίδευση των «ελευθερίων μαθημάτων».
Εάν ανατρέξεις σε κάποιο λεξικό θα διαπιστώσεις ότι είναι αρκετές οι έννοιες που δίνονται. Σε άλλες περιπτώσεις συνδυάζεται με μία κατάσταση. Όπως..
Να ζεις σε μια ελεύθερη χώρα.
Να μπορείς να “κάνεις” ό, τι θέλεις.
Να μην έχεις ευθύνες στο κεφάλι σου.
Να είσαι οικονομικά ανεξάρτητος.
Να επιλύσεις ή και να εξαλείψεις ένα μακροχρόνιο πρόβλημα.
Να απολαμβάνεις τις διακοπές σου μένοντας μακριά από την εργασία σου.
Να μπορείς να αφήσεις μια δουλειά που δεν σου αρέσει.
Να μπορείς να κάνεις την δουλειά που σου αρέσει.
Με απλά λόγια, ως ελευθερία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία κάποιος μπορεί να κάνει ότι θέλει, χωρίς περιορισμούς.
Η συνήθης έννοια της ελευθερίας αναφέρεται στην απουσία εξωτερικών περιορισμών.
Δηλαδή σύμφωνα με την επικρατούσα αντίληψη, απ’ τη στιγμή που κανένας ή τίποτα απ’ το περιβάλλον δεν μας εμποδίζει να κάνουμε κάτι που θέλουμε, είμαστε ελεύθεροι.
Ωστόσο αυτός είναι ο ορισμός της «εξωτερικής» ελευθερίας. Στις μέρες μας και σε δημοκρατικές, εύπορες κοινωνίες η εξωτερική ελευθερία είναι σε μεγάλο βαθμό ο κανόνας και σπάνια ένας ψυχοθεραπευτής, ψυχίατρος ή ψυχολόγος αντιμετωπίζει τέτοιες περιπτώσεις. Αντίθετα αυτό που στην ψυχοθεραπεία ή στο life coaching εμφανίζεται συχνά ως πρόβλημα προς επίλυση είναι μία σκλαβιά που είναι ύπουλη, αφανής και εσωτερική. Η σκλαβιά αυτή οφείλεται σε εμπόδια που βρίσκονται μέσα μας τα οποία αν δεν αρθούν, θα είναι αδύνατο να νιώσουμε αληθινά και πλήρως ελεύθεροι. Πραγματικά έχει χυθεί πολύ μελάνι, ιδρώτας ακόμα και αίμα για αυτή τη τόσο δυνατή λέξη.
Η ελευθερία είναι, για έναν άνθρωπο, η δυνατότητά του να δρα κατά βούληση. Βούληση καλείται η δυνατότητα του ατόμου να θέτει στόχους – σκοπούς και να αποφασίζει να τους πραγματοποιεί. Η καθολική ελευθερία, με τα σημερινά δεδομένα, είναι το σωρευτικό αποτέλεσμα της ατομικής, της κοινωνικής και της πολιτικής ελευθερίας, καθώς και των εσωτερικών ελευθεριών.
“Ελευθερία η δύναμη, το δικαίωμα να ενεργείς, να μιλάς ή να σκέπτεσαι όπως επιθυμείς.”
Αλλά τελικά είναι αυτό που πραγματικά σημαίνει για εσένα η.. αληθινή ελευθερία;
Μοιράστηκα σε μία συνάντηση αυτή την σκέψη και την ερώτηση για την ελευθερία και πραγματικά πιστεύω ότι η ελευθερία είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο και εξαρτάται από εμάς το να δημιουργήσουμε το δικό μας πλαίσιο ελευθερίας.
Για εμένα είναι να μπορώ να περνάω χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπώ.. φίλους.. συνεργάτες.. οικογένεια.. Να περνάω όμορφες ανέμελες στιγμές, μακριά από έννοιες και προβληματισμούς.
Ναι πραγματικά για τον καθένα μας ξεχωριστά αυτή η λέξη ελευθερία έχει διαφορετική έννοια..
Γιατί όμως η ελευθερία φαντάζει άπιαστη;
Η έννοια για την ελευθερία είναι εντελώς μοναδική για τον καθένα, οπότε εξαρτάται από τον καθένα μας ξεχωριστά να επιλέξει ποια είναι
αυτή η έννοια για την ελευθερία του!.
Για μερικούς είναι να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. Για κάποιον να ζει απομονωμένος στο δάσος. Για κάποιους το δικαίωμα της ψήφου. Ένας γάμος ή για άλλους η μοναξιά. Ένα όμορφο σπίτι ή καθόλου σπίτι..
Όταν ρωτώ τους ανθρώπους αν αισθάνονται ελεύθεροι, σχεδόν πάντα ανταποκρίνονται λέγοντας ότι η απάντηση εξαρτάται από κάτι, συνήθως εκτός ελέγχου τους.
Για παράδειγμα “όταν έχω περισσότερα χρήματα και αισθάνομαι οικονομικά ελεύθερος”.
Ή “όταν μπορώ να κάνω το δικό μου πρόγραμμα και να κάνω ό, τι θέλω”.
Ή “όταν έχω εγκαταλείψει τη δουλειά μου και μπορώ να κάνω κάτι δικό μου”.
Ή “όταν δεν χρειάζεται να μείνω κολλημένος σε ένα μέρος”.
Τότε θα είμαι ελεύθερος.
Εδώ όμως βρίσκεται αυτό που οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν:
Η ελευθερία είναι μια κατάσταση του νου και όχι μια συγκεκριμένη συνθήκη ύπαρξης.
Η αληθινή ελευθερία ξεκινά με τις σκέψεις σου, και ελευθερώνεται από την δική σου εσωτερική διάθεση, περιορίζοντας κάποιες πεποιθήσεις που σου “επιβάλλουν” το τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις.
Μπορεί να μην έχουμε γεννηθεί με τα ίδια προνόμια, την πρόσβαση στην εκπαίδευση, τα χρήματα ή τα πολιτικά δικαιώματα, αλλά όλοι μας έχουμε τον ίδιο χρόνο σε μια μέρα για να κάνουμε πραγματικότητα τα όνειρά μας. Και αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις εξωτερικές μας συνθήκες, μπορούμε σίγουρα να ελέγξουμε τις εσωτερικές μας.
Η ελευθερία είναι η δυνατότητα επιλογής και ο σκοπός της σε βοηθά να την επιλέξεις.
Είναι η πυξίδα που σου δείχνει τον δρόμο στο τι θέλεις πραγματικά.. αυτό που θα σε απελευθερώσει.
Η ελευθερία μπορεί να χωρίζεται σε “θετική και αρνητική”.
“Ελευθερία από” (απουσία περιορισμών) και “ελευθερία” (ελευθερία να κάνουμε ότι θέλουμε). Υπάρχει επίσης ένα τρίτο επίπεδο.. “ελευθερία ύπαρξης”, η οποία είναι επίσης θετική ελευθερία αλλά σε βαθύτερο συναισθηματικό επίπεδο. Είναι η εσωτερική ελευθερία.
Ο ορισμός της δικής σου ελευθερίας μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικός από τον δικό μου, αλλά ένα πράγμα παραμένει το ίδιο.. η ικανότητά μας να ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ αυτό που μας κάνει να νιώθουμε αληθινά ελεύθεροι.
Κατακτώντας την ελευθερία..
Ακολούθησε αυτά τα βήματα και παρατήρησε πώς μπορείς να ορίσεις την ελευθερία σου:
Βήμα 1 – Η συνειδητοποίηση του ορισμού της δικής σου ελευθερίας (τι θέλεις)
Πολλοί είναι αυτοί που δεν έχουν σκεφτεί πραγματικά τον ορισμό της ελευθερίας και τι σημαίνει αυτό προσωπικά για τον καθένα. Αλλά όταν τους ζητηθεί όμως, οι περισσότεροι μπορούν να πουν μερικά πράγματα που τα κάνουν και πραγματικά αισθάνονται ελεύθερα. Αυτά είναι που αποδίδουν το νόημα στην ελευθερία.
Οπότε κάνε στον εαυτό σου αυτή την ερώτηση “Τι με κάνει να νιώθω ελεύθερος;”
Γράψε τις απαντήσεις σου, συζήτησε τες με φίλους και με ανθρώπους που έχουν σημασία στη ζωή σου
Βήμα 2 – Κατανόηση των αναγκών και του σκοπού της δικής σου ελευθερίας (γιατί την θέλεις)
Πολλοί δεν σκέφτονται γιατί ορίζουν την ελευθερία με έναν συγκεκριμένο τρόπο, αλλά όλοι έχουμε έναν βαθύτερο λόγο γιατί την επιθυμούμε.
Αν καταλαβαίνεις τις ανάγκες σου και τον λόγο για τον οποίο επιθυμείς αυτή την απελευθέρωση στη ζωή σου, τότε γίνεται και πιο εύκολο να την κατακτήσεις.
Και πάλι, σημείωσε το γιατί. Γιατί θέλεις αυτήν/ή περισσότερη ελευθερία;
Βήμα 3 – Δράση: χαρτογράφησε το προσωπικό σου σχέδιο (πώς μπορείς να αποκτήσεις την ελευθερία)
Η χαρτογράφηση ενός σχεδίου πρέπει να γίνεται σε προσωπικό επίπεδο με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου!
Οπότε δεν μπορώ να φανταστώ ποιος είναι πιο κατάλληλος να το κάνει, από εσένα..
Ξεκινά με το να προσδιορίσεις τον ιδανικό τρόπο ζωής σου και τι είναι αυτό που επιθυμείς και θέλεις. Τα δύο πρώτα βήματα θα σε καθοδηγήσουν στις απαντήσεις σου.
Γράψε το πλάνο σου και ξεκίνα τώρα.. βρες την ελευθερία σου!
Το να είσαι ελεύθερος σημαίνει να ζεις χωρίς συναισθηματικές και ψυχικές άγκυρες που σε κρατάνε δεμένο.
Εσωτερική ελευθερία σημαίνει εσωτερική γαλήνη και πληρότητα. Είναι η ικανότητα να ελευθερώσεις το μυαλό σου από διάφορες σκέψεις, ιδέες και
πεποιθήσεις. Εάν μπορείς να αποκτήσεις αυτή την κατάσταση, θα αισθάνεσαι ελεύθερος όπου κι αν βρίσκεσαι.
Επιμέρους ελευθερίες
Ατομική
Η ατομική ελευθερία είναι η δυνατότητα κάποιου να είναι κτήμα του εαυτού του και όχι δούλος ή ιδιοκτησία κάποιου. Με αυτή την έννοια καθιερώθηκε η έννοια της δηκτικότητας. Εδραίωση της ατομικής ελευθερίας έγινε στην Ευρώπη με το κίνημα του Διαφωτισμού με το πέρας της φεουδαρχίας.
Κοινωνική
Κοινωνική ελευθερία για κάποιον είναι να μπορεί, πέραν του εαυτού του, να δρα κοινωνικά χωρίς να περιορίζεται σε εξαναγκασμούς. Με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος μαθαίνει να είναι μέλος μιας κοινότητας και άνθρωπος κοινωνικός. Η κοινωνική ελευθερία διασφαλίζεται από τις ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες σε όλα τα μέλη της κοινωνίας. Κατά αυτόν τον τρόπο θα λέγαμε ότι τα άτομα είναι ίσοι φορείς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Περιλαμβάνει την ελευθερία της έκφρασης, της εργασίας, την κοινωνική εργασία, την ανεξιθρησκία κλπ, χωρίς να κινδυνεύει από τα κοινωνικά στερεότυπα, τις διακρίσεις, καθώς και από τις απαγορεύσεις και την απειλή τιμωρίας.
Πολιτική
Πολιτική ελευθερία είναι να μπορεί ο καθένας να συμμετέχει στο πολιτικό γίγνεσθαι θεσμικά με προτάσεις, επιχειρηματολογία στον διάλογο, ψήφο και έλεγχο των εφαρμοστών της πολιτικής. Όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα ψήφου και πολιτικών πεποιθήσεων. Περιορισμένη πολιτική ελευθερία παρέχει η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Παράδειγμα πολιτικής ελευθερίας έχουμε στην περίπτωση των πολιτών της Αθηναϊκής δημοκρατίας.
Εσωτερικές ελευθερίες
Πνευματική ελευθερία
Πνευματική ελευθερία είναι το να μην εξαρτάται η σκέψη και ο λόγος από τη βαρύτητα των προλήψεων, των προκαταλήψεων, των αυθεντιών κλπ. Η πνευματική ελευθερία περικόπτεται από την προπαγάνδα, την παραπληροφόρηση, τα επιβαλλόμενα πρότυπα, τα δόγματα, περιορίζεται από την κατευθυνόμενη πληροφόρηση, τα προβαλλόμενα πρότυπα, τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις, τις αυθεντίες, υποστέλλεται από την ημιμάθεια, την άγνοια κλπ.
Ψυχολογική ελευθερία
Ψυχολογική ελευθερία έχουμε όταν ελαχιστοποιείται μέσα μας η επίδραση από τους φόβους μας, τις ανασφάλειες, τα άγχη μας κλπ.
Ηθική ελευθερία
Η ισορροπία στην πάλη μεταξύ των ενστίκτων, των παρορμήσεων και της υποταγής τους χάριν ανώτερων ιδεών και αξιών καθορίζει το επίπεδο της ηθικής ελευθερίας. Η ηθική ελευθερία έχει δύο δρόμους: την απελευθέρωση από πάθη και αδυναμίες ή την απελευθέρωση από συμπλέγματα και δεσμά της ηθικής.
Φιλοσοφία
Στη φιλοσοφία, η ελευθερία συζητείται κυρίως μέσα στη σφαίρα του προσωπικού επιπέδου, όπου κυρίως αναφέρεται στη δυνατότητα του ατόμου να έχει ελεύθερη βούληση.
Ντετερμινισμός
Μεγάλο μέρος της φιλοσοφικής αναζήτησης περί ελευθερίας συγκεντρώνεται γύρω από την έννοια του ντετερμινισμού, κατά τον οποίο κάθε φαινόμενο είναι αποτέλεσμα της αλληλουχίας συγκεκριμένων προηγούμενων και παρόντων γεγονότων/φαινομένων. Αποτελεί μέρος της αρχέγονης αναζήτησης γύρω από θέματα που έχουν να κάνουν με την Μοίρα και το Πεπρωμένο. Οι έννοιες του ντετερμινισμού και γενικότερα πεπρωμένου μπορεί να περιλαμβάνουν αντικρουόμενες ερμηνείες. Για παράδειγμα η φαταλιστική έννοια πως τα γεγονότα θα εξελιχθούν με συγκεκριμένο τρόπο ότι και αν κάνει ο άνθρωπος έρχεται σε αντίθεση με τον ντετερμινισμό, όπου θέλει τον άνθρωπο ναι μεν να συμπεριφέρεται με τρόπο που καθορίζουν παρελθόντα και παρόντα γεγονότα/φαινόμενα, αλλά και να είναι ο ίδιος μέρος της αλληλουχίας που συμβάλει στην επιρροή μελλοντικών γεγονότων.
Κατά τον ντετερμινισμό η έκφραση της ελευθερίας της βούλησης επικεντρώνεται (και περιορίζεται) σε πρακτικές διευκολύνσεις που υπηρετούν την εκάστοτε θέληση του ανθρώπου, όπως τις αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος ανάλογα με τις κατά περίπτωση ηθικές παραδόσεις ή και συνήθειες, με την ελευθερία της επιλογής να μην είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει την κατάληξη παρόντων αποφάσεων ή αποτελεσμάτων δεδομένου του τετελεσμένου παρελθόντων και παρόντων φαινομένων.
Πολιτική
Στην πολιτική, η ελευθερία αναφέρεται κυρίως στο διαπροσωπικό επίπεδο, όπου ομάδες που σχηματίζουν κοινωνίες έχουν την δυνατότητα της αυτοκυριαρχίας μέσω δημοκρατικών διαδικασιών.
Επίσης σε προσωπικό επίπεδο η πολιτική ελευθερία αναφέρεται στην δυνατότητα του ατόμου να εκφράζεται πολιτικά, αλλά και να προωθεί, εξασκεί την πολιτική θεωρία της αρεσκείας του.
Δικτατορία
Τα Δικτατορικά καθεστώτα αποτελούν τυπικό παράδειγμα όπου η
Πολιτική Ελευθερία δεν υφίσταται σε ιδιαίτερο βαθμό. Είναι τυπικό οι κοινωνίες να ζητούν από την Κυβέρνησή τους μεγαλύτερη Ελευθερία σε πολιτικό επίπεδο, για αυτό και, πολλές φορές, γίνονται συγκρούσεις για αυτόν το σκοπό. Είναι τυπικό για μια Δικτατορία να προωθεί εκτενώς την λογοκρισία για να φιμώνει την ελευθερία της έκφρασης γύρω από πολιτικά θέματα, ώστε να αποφύγει λαϊκές κινήσεις που είναι πιθανό να οδηγήσουν στην ανατροπή της.
Διαβαθμισμένοι τύποι ελευθεριών
- Ελευθερία του λόγου
- Ελευθερία της εκλογής
- Ελευθερία του Τύπου
- Ελευθερία στην διαδήλωση
- Ελευθερία στην ψήφο
- Ελευθερία στην μετακίνηση
- Ελεύθερη μόρφωση
- Ανεξιθρησκία
- Ελευθερία της σκέψης
- Σεξουαλική απελευθέρωση
Περιορισμοί στην Ελευθερία
Είναι σύνηθες φαινόμενο η ελευθερία να περιορίζεται σε κάποιες απ’ τις εκφράσεις της για συγκεκριμένους λόγους.
Για παράδειγμα:
Από το Κοινωνικό Συμβόλαιο:
οι έννοιες “ελευθερία” και “ασφάλεια” είναι ενίοτε ανταγωνιστικές και η ισορροπία μεταξύ τους είναι ζητούμενο στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες. Επιλεκτικός περιορισμός κάποιων ελευθεριών για βελτίωση της ασφάλειας στοχεύει στο να απολαμβάνει ο πολίτης ευρύτερη ελευθερία στη γενική της έννοια. Για παράδειγμα, η δυνατότητα (“ελευθερία”) άσκησης βίας αφαιρείται από τους πολίτες και ανατίθεται στο κράτος προς όφελος της ασφάλειας, με αποτέλεσμα οι πολίτες να μπορούν να απολαύουν ευρύτερη ελευθερία (ιδε Σουδάν για το αντίστροφο).
Από τον άνθρωπο:
Η ελευθερία του λόγου να περιορίζεται από:
Απολυταρχικά καθεστώτα με σκοπό την διατήρηση της θέσης τους φιμώνοντας ενδεχομένως φωνές που προτείνουν δημοκρατικότερη κυβέρνηση.
Από το νομικό πλαίσιο των περισσότερων κρατών στην περίπτωση συκοφαντικής δυσφήμησης.
Από το φόβο: Ενώ θεωρητικά κάποιος είναι ελεύθερος να πράξει κατά βούληση, ο φόβος των επιπτώσεων της σύγκρουσης με επικίνδυνους ή ισχυρότερους ανθρώπους ή δομές του στερεί πρακτικά τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τις ελευθερίες του.
Η ελευθερία μικρών παιδιών να περιορίζεται από τους γονείς τους για την προστασία τους ανάλογα με τα δικά τους κριτήρια πρακτικής ασφάλειας ή ηθικής.
Διάφοροι κανόνες που υιοθετούν οι κοινωνίες όπως νόμοι που περιορίζουν τον τρόπο κυκλοφορίας οχημάτων και ανθρώπων σε δρόμους για την καλύτερη εξυπηρέτηση του συνόλου σε αυτούς.
Από το περιβάλλον:
Η ελευθερία της μετακίνησης να περιορίζεται λόγω γεωγραφικών ή καιρικών συνθηκών.
Τεκτονικά την λέξη ελευθερία, ελεύθερος και τα παράγωγά τους τα συναντούμε από την πρώτη μας επαφή με τον θεσμό.
Για να εισέλθει κάποιος στο θεσμό η πρώτη προϋπόθεση που πρέπει να πληρεί κάποιος που θέλει να εισέλθει είναι να είναι «ελεύθερος». Βέβαια η λέξη «ελεύθερος» μπορεί να ερμηνευθεί στο σημείο αυτό είτε ως ελεύθερος όχι υπόδουλος, μιας και την εποχή που πρωτοεμφανίζεται ο θεσμός υπήρχαν δούλοι ή υπόδουλοι, δηλαδή το κράτος τους τελούσε υπό δουλεία, όπως το τότε Ελληνικό κράτος. Ίσως αυτός να είναι και ένας λόγος που ο τεκτονισμός στην υπόδουλη Ελλάδα αρχίζει να εμφανίζεται μετά την Εθνική επανάσταση του 1821.
Βέβαια από την πρώτη στιγμή της εισόδου μας, αυτό που προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε είναι τα πάθη μας, δηλαδή να απελευθερωθούμε από τα δεσμά μας, να αποκτήσουμε την ελευθερία μας. Να απελευθερωθούμε από τα υλικά στοιχεία, διευρύνουμε την σκέψη μας, πνευματική ελευθερία.
Με την απόκτηση της πνευματικής ελευθερίας θα μπορέσουμε να εμβαθύνουμε στην αναζήτηση της αλήθειας, στην αναζήτηση του αληθούς φωτός.
Είναι η πρώτη ερώτηση που θέτει κατά την τελετή της μύησης ο Σεβ∴ Διδ∴ προς τον μυούμενο, «Κύριε ΧΧΧ…, εξ οικείας βουλήσεως, ελευθέρως και άνευ ουδενός ενδοιασμού εμφανίζεσθε προ ημών;»
Παρατηρώντας τις ανωτέρω αναλύσεις της ελευθερίας, μπορούμε να πούμε ότι στον τεκτονισμό, σπουδάζουμε τις εσωτερικές ελευθερίες και συγκεκριμένα την ηθική ελευθερία, την πνευματική ελευθερία, την ψυχολογική ελευθερία και την φιλοσοφική.
Και βέβαια αφού καταφέρουμε να αποτάξουμε τον ζυγό μας, να αποκτήσουμε την ελευθερία μας το διαλαλούμε με το τρίπτυχο «Ελευθερία – Ισότης – Αδελφότης».
Είπον
Ο Μ∴Γρ∴
Σάββας Πασάλης
